Γιατί δεν τρώει το παιδί μου;

Τροφική επιλεκτικότητα: πού οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται;

Η σίτιση είναι μία από τις πιο σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιού και γονέα  όχι μόνο τον πρώτο χρόνο της ζωής, αλλά και αργότερα.

Επιδρά καταλυτικά στη σωματική ανάπτυξη, την επικοινωνία, την κοινωνικοποίηση, το μοίρασμα αξιών, την εκπαίδευση, τη χαλάρωση, την ποιότητα ζωής.

Όμως μπορεί να γίνει και ένας στίβος μάχης μεταξύ εξάρτησης («με ταΐζουν») και ανεξαρτησίας («τρώω μόνος μου») όπως και εξερεύνησης των ορίων και αναδιάρθρωσης σχέσεων γονέα-παιδιού.

Οι δυσκολίες στο φαγητό παρατηρούνται σε 35-45%% των παιδιών τυπικής ανάπτυξης και σε 30-80% των παιδιών με αναπτυξιακά προβλήματα. Μέσα στο ποσοστά αυτά εντάσσονται παιδιά που αρνούνται να φάνε, που παρουσιάζουν ανάρμοστες συμπεριφορές στη διάρκεια του φαγητού ή που παρουσιάζουν τροφική επιλεκτικότητα.

Κυρίως παρατηρούνταιτα 3 πρώτα χρόνια ζωής.

Η τροφική επιλεκτικότητα οφείλεται στο 60% των περιπτωσεων σε αλληλεπίδραση ενδογενών/αναπτυξιακώνβιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, αλλά η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική!

Μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες στη ζωή του παιδιού και της οικογένειας:

• Κίνδυνος στην υγεία του παιδιού/ Σιδηροπενία
• Δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος
• Χαμηλότερη απόδοση στα αναπτυξιακά τεστ
• Χαμηλή ακαδημαϊκή απόδοση, δυσκολίες μνήμης
• Δυσκολίες κοινωνικοποίησης
• Άγχος
• Κατάθλιψη
• Επιθετικότητα/ παραβατική/αντιδραστική συμπεριφορά
• Αυξημένος κίνδυνος για ανορεξία
• Αρνητική επίπτωση στην ποιότητα ζωής των παιδιών      και των οικογενειών τους

Πότε η οικογένεια θα ζητήσει βοήθεια

• γεύματα που διαρκούν πολύ/ με γκρίνια ή με συχνές διακοπές
• αποτυχία εισαγωγής στερεών τροφών
• σίτιση κατά τη διάρκεια της νύχτας
• πολύ περιορισμένο διαιτολόγιο
• σίτιση όχι αυτόνομη/ όχι ανάλογη της ηλικίας του παιδιού
• επιλεκτικότητα/ άρνηση/ νεοφοβία/ άγχος  >1μήνα
• χρήση μέσων όπως το κινητό

Για την  αντιμετώπιση του θέματος απαιτείται πολυομαδική διεπιστημονική προσέγγιση από αναπτυξιολόγο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ψυχολόγο, διατροφολόγο κτλ

Μεγάλη σημασία έχει κατά την προσέγγιση της οικογένειας του παιδιού με τροφική επιλεκτικότητα να τεθούν τα ακόλουθα ερωτήματα:

• Πόσο αγχώνεστε την ώρα του φαγητού;
• Περιέγραψε μου ένα γεύμα σας. (Βίντεο).
• Πώς καταλαβαίνετε ότι πεινάει;
• Τι κάνεις όταν το παιδί δεν τρώει;

1. πιέζω, απειλώ, τιμωρώ, εκβιάζω
2. Παρακαλάω, υπόσχομαι, δίνω ανταλλάγματα

• Λοιπή αυτονομία;
• Πάνα, ύπνος, ένδυση-απόδυση;

90% των παιδιών με διαταραχή του αυτιστικού φάσματος  αντιμετωπίζουν επιλεκτικότητα στα φαγητά.

Πολλές φορές είναι το πρώτο σύμπτωμα που ανησυχεί τους γονείς και για το οποίο  απευθύνονται στον αναπτυξιολόγο.

Πρέπει να αποκλείονται οργανικά αιτία: γενετικά, νευρολογικά, γαστρεντερολογικά

Για ποιο λόγο όμως τα παιδιά με διαταραχή του αυρστικού φάσαμτο εμφανίζουν συχνότερα αυτή τη δυσκολία;

• Το γεύμα είναι ένας μία κοινωνική συνδιαλλαγή πρωτίστως!
• Στη διαταραχή του αυτιστικού φάσματος υπάρχουν συχνά αισθητηριακές δυσκολίες που ενισχύουν την αποστροφή από το φαγητό
• Τα παιδιά αυτά συχνά παρουσιάζουν δυσκαμψία στις αλλαγές και δυσκολεύονται σε επιλογές
• Μπορεί να έχουν βιώσει κάποιο τραυματικό γεγονός, πχ επεισόδιο πνιγμονής, εμέτου, που είναι δύσκολο να καταλάβουν ότι δεν θα συμβαίνει πάντα
• Μπορεί να εκδηλώνουν προσκόλληση στο στάδιο της νεοφοβίας που παρατηρείται φυσιολογικά στα περισσότερα παιδιά σε ηλικία 18 μηνών και παρέρχεται από μόνο του
• Συχνά επικεντρώνονται σε λεπτομέρειες και «χάνουν την ουσία»

Επίσης τα παιδιά που έχουν γεννηθεί πρόωρα εμφανίζουν εντονότερα και συχνότερα τροφική επιλεκτικότητα και νεοφοβία από ότι τα τελειόμηνα.

Τα πιο συχνά αίτια είναι:

• η ανωριμότητα
• η μακροχρόνια νοσηλεία στη ΜΕΝΝ
• η πιθανή χρόνια νόσος, πχ βρογχοπνευμονική δυσπλασία
• η έκθεση σε επώδυνα ή δυσάρεστα   αισθητηριακά ερεθίσματα     (στοματικά, απτικά) μέσα στη ΜΕΝΝ
• πιθανά  νευρολογικά προβλήματα, πχ υποτονία

Η αντιμετώπιση οδηγεί σε σωστή ψυχοσωματική ανάπτυξη και πρόληψη απώτερων προβλημάτων συμπεριφοράς

Πέραν των εξειδικευμένων παρεμβάσεων σε παιδιά με αναπτυξιακά προβλήματα, όπως τα παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος, οι γονείς χρειάζονται καθοδήγηση!

Συχνά οι γονείς σχολιάζουν αρνητικά την ώρα της ημέρας που θα ταΐσουν το παιδί τους:

• Μου τρώει χρόνο
• Με κουράζει
• Γίνονται όλα χάλια γύρω του
• Νομίζω ότι διαρκεί αιώνες
• Είμαι ο μόνος/η μόνη που μπορώ να το κάνω
• Δεν έχω βοήθεια

Κάθε φορά που θα καθίστε μαζί με το παιδί σας στο τραπέζι για φαγητό, σκεφτείτε τα παρακάτω:

Πειράζει αν…

• τρώει με τα χέρια;
• λερωθεί;
• Δεν φάει όλα τα λαχανικά;
• πέσει φαγητό στο πάτωμα;
• δεν τελειώσει όλο το πιάτο;
• φάει πρώτα το κρέας και μετά τις πατάτες;
• κάνει 20 και όχι 10 λεπτά να φάει;
• δεν του αρέσει το φαγητό που μαγείρεψα με τόση αγάπη και προσπάθεια;

Μήπως επηρεάζεστε από

• δικά σας προβλήματα σίτισης (και επακόλουθα βιώματα) σε παιδική ηλικία;
• άγχος σχετικά με την σωματική ανάπτυξη του παιδιού (πρόωρα, ελλιποβαρή ή και παιδιά με άριστη ανάπτυξη);
• άγχος σχετικά με την καθαριότητα
• έλλειψη υπομονής
• δικές σας κακές διατροφικές συνήθειες (μονομερείς δίαιτες, τσιμπολογήματα, παρακολούθηση οθόνης κτλ) άρα δυσκολεύεται το παιδί σας να παραδειγματιστεί προς τη σωστή κατεύθυνση;
• δική σας δυσκολία αποδοχής ότι το παιδί μεγάλωσε και δεν σας έχει πια ανάγκη για τη σίτιση,  αλλά για άλλες δραστηριότητες;
• έλλειψη ορίων;

Όχι: αυστηροί κανόνες-τιμωρία- συζήτηση για το φαγητό με το παιδί ή με οικείους μπροστά του- επιβράβευση επειδή τρώει- υπόσχεση για δώρο αν φάει

Θυμηθείτε: Ο χρόνος του γεύματος με το παιδί:

• Είναι ο χρόνος που περνώ με το παιδί μου
• Είναι πολύ σημαντική ώρα της ημέρας για εμένα
• Είναι ποιοτικός χρόνος της οικογένειας