ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ / ΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ

Θεωρούμε ότι ένα παιδί έχει αναπτυξιακή καθυστέρηση όταν λειτουργεί /αποδίδει πολύ πιο κάτω  ( 2 σταθερές αποκλίσεις) από την ηλικία του σε τουλάχιστον 2 τομείς από τους παρακάτω: γνωστικές ικανότητες, λόγος, αυτονομία, κοινωνικότητα, ικανότητα οργάνωσης.

Διακρίνεται σε ήπια, μέτρια, σοβαρή

Όσο σοβαρότερη η καθυστέρηση, τόσο πιο ανώριμη για την ηλικία του θα είναι και η συμπεριφορά του παιδιού.

Σε παιδιά κάτω των 6 χρόνων προτιμούμε τον όρο αναπτυξιακή καθυστέρηση, καθώς ακόμα δεν έχει φανεί η ανταπόκριση του παιδιού στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η μέτρηση συμβατικού  δείκτη νοημοσύνης( IQ )  είναι αξιόπιστη  και έχει προγνωστική αξία , μετά την ηλικία των 7-8 χρόνων. Για να βαθμολογηθεί το διανοητικό πηλίκο, ζητείται από το παιδί να εκτελέσει μια σειρά δοκιμασίες σε διάφορους τομείς, για να αξιολογηθούν τόσο η δεξιότητά του να λύνει προβλήματα όσο και άλλες ικανότητές του. Αν το παιδί φθάσει στον μέσο όρο του 100, αυτό σημαίνει ότι οι διανοητικές του ικανότητες συμβαδίζουν με τον μέσο όρο ευφυΐας των παιδιών της ηλικιακής του ομάδας. Νοητική καθυστέρηση ορίζεται όταν ο δείκτης είναι κατώτερος του 70 ενώ δείκτες 70-89 θεωρούνται στα κατώτερα φυσιολογικά όρια.

Μερικά παιδιά με διανοητική καθυστέρηση ελαφρού έως μετρίου βαθμού, παρουσιάζουν στα πρώτα χρόνια της ζωής τους βραδύτητα στην ανάπτυξη του λόγου ή της μη λεκτικής επικοινωνίας. Όταν αργότερα όμως πηγαίνουν στο νηπιαγωγείο ή το σχολείο δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τα άλλα παιδιά της τάξης τους.

Υπολογίζεται ότι  1-3% του γενικού πληθυσμού  εμφανίζει κάποια μορφή  ΝΚ

Σε πολλές περιπτώσεις διανοητικής καθυστέρησης δεν διαπιστώνεται κάποια συγκεκριμένη αιτία που την προκάλεσε. Δυστυχώς μερικού γονείς κατηγορούν τον εαυτό τους για την κατάσταση του παιδιού τους. Οι ενοχές αυτές οδηγούν συχνά σε δύο πολύ συνηθισμένα λάθη: στην αναζήτηση «μαγικών» λύσεων ή θεραπειών και στην υπερπροστασία του παιδιού.

Παρακάτω φαίνονται οι πιο συχνές αιτίες νοητικής καθυστέρησης:

Ο έλεγχος της αναπτυξιακής καθυστέρησης περιλαμβάνει το ιστορικό, τη λειτουργική αναπτυξιακή εκτίμηση, τον εργαστηριακό, απεικονιστικό και γενετικό έλεγχο (όπου χρειάζεται) και τον συντονισμό της ομάδας θεραπευτών. Τα παιδιά αυτά έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση όπως και όλα τα άλλα. Πολλά όμως χρειάζονται ειδικό ατομικό πλαίσιο, με επιπλέον βοήθεια και υποστήριξη.

Διαγνωστική προσέγγιση παιδιού  με ψυχοκινητική καθυστέρηση

1.Λεπτομερές ατομικό, οικογενειακό ιστορικό, φυσική εξέταση

2.Εξέταση και διάγνωση ψυχοκινητικής καθυστέρησης

 

Έ λ ε γ χ ο ς π ρ ώ τ η ς   γ ρ α μ μ ή ς

Ακουολογικός έλεγχος

Οφθαλμολογικός έλεγχος

Γενική αίματος, Φερριτίνη, ηλεκτρολύτες Ca,P

Ηπατικά , νεφρική λειτ

Τ₃,Τ₄, TSH,

CPK

Μόλυβδος ορού

Καρυότυπος ,Εύθραυστο Χ

Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου

Σε: μικρό/μακροκεφαλία/

επιληψία ή νευρολογική σημειολογία

ΗΕΓ

Σε:

υποψία επιληψίας παλινδρόμηση  στην ομιλία

 

Έ λ ε γ χ ο ς  δ ε ύ τ ε ρ η ς    γ ρ α μ μ ή ς

Μεταβολικός έλεγχος

Σε:

Οικογενειακό ιστορικό

Αιμομιξία

Παλινδρόμηση

Οργανομεγαλία

Νευρολογική σημειολογία

 

Ορός/πλάσμα

Γαλακτικό/πυροσταφυλικό

Αμινοξέα, βιοτινιδάση

Αμμωνία, ουρικό οξύ

Λιπιδιόγραμμα

Ισοηλεκτρικός εστιασμός τρανσφερίνης

Ακετυλοκαρνιτίνες

Ούρα

Οργανικά οξέα

Οροτικό

Βλεννοπολυσακχαρίτες

Προφίλ κρεατίνης

Προφίλ πουρινών

ΕΝΥ

Κύτταρα / πρωτεΐνη / γλυκόζη

Αμινοξέα

Γαλακτικό

Νευροδιαβιβαστές

 

 

Νευροαπεικονιστικός (MRI εγκεφάλου)

Σε:

Υποψία μεταβολικής διαταραχής

Διαταραχή ομιλίας

Δυστονία

Νευροεκφυλιστικό νόσημα

Νευροφυσιολογικός (ΗΕΓ Προκλητά δυναμικά)

 

Σε:

Επίκτητη διαταραχή στην ομιλία

Νευροεκφυλιστικό νόσημα

Γενετικός (FISH έλεγχος υποτελομερικών ανασυνδυασμών Νεότερες τεχνικές   (chromosomal microarray analysis)

Σε:

Δυσμορφίες

Οικογενειακό ιστορικό πνευματικής καθυστέρησης

Συγγενείς ανωμαλίες

Όσο νωρίτερα αποδεχτούν οι γονείς την κατάσταση, τόσο γρηγορότερα θα αρχίσει ο έλεγχος και η παρέμβαση, η οποία δεν αποσκοπεί στην αποκατάσταση  της νοητικής μειονεξίας, αλλά στην εξασφάλιση της αυτονομίας.

Περισσότερα για την αναπτυξιακή καθυστέρηση διαβάστε εδώ