ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΠΝΟΥ

Ο ύπνος καταλαμβάνει το 1/3 περίπου της ζωής του ανθρώπου και τα προβλήματα του ύπνου είναι πολύ συχνά όχι μόνο στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά.

Σε πρόσφατες μελέτες αναφέρεται πως 70% των παιδιών αρνούνται σε τακτική βάση να κοιμηθούν, 52% ξυπνούν στη μέση της νύχτας, 17% έχουν συχνά εφιάλτες. Στα 3 χρόνια, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 46%, 52%, 18% αντίστοιχα.  Στα 4 χρόνια 56%, 56%, 36%.

Περίπου 70% των παιδιών τα καταφέρνουν στους 3 μήνες, 83% στους 6 και 90% στον χρόνο να κοιμηθούν συνέχεια ένα πεντάωρο.

Συμβουλές για καλύτερο ύπνο

1. Σιγουρευτείτε ότι εσείς και ο/η σύζυγος συμφωνείτε στο πρόγραμμα που θα ακολουθήσετε: Αν διαφωνείτε, το παιδί θα συναισθανθεί την αμφιβολία σας.
2. Τους πρώτους 2-3 μήνες, ακόμη κι αν το μωρό έχει δικό του δωμάτιο, είναι πιο πρακτικό να βρίσκεται η κούνια στο δωμάτιο των γονιών έτσι ώστε να μπορεί η μητέρα ή ο πατέρας να το ταΐσουν με τον ελάχιστο δυνατό κόπο.

1. Η αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι μια συνήθεια: Η επαφή με τους γονείς, το τάισμα και τα παιχνίδια ενθαρρύνουν το μωρό να μην κοιμάται ως αργά το βράδυ. Έτσι, το βράδυ, βάλτε όρια σε όσα τραβούν την προσοχή του.
2. Αν αποφασίσετε να κρατήσετε το μωρό στο δωμάτιο σας μετά την ηλικία των 3 μηνών, να έχετε υπόψη ότι το μωρό μπορεί να ξυπνήσει πριν την ώρα του γεύματος: Αν ξυπνήσετε κι εσείς μόλις αρχίσει να αναδεύεται, χάνετε ώρες ύπνου που θα κερδίζατε αν ήσαστε σε διαφορετικό δωμάτιο. Αν αντιληφθείτε ότι ξύπνησε και περιμένετε να δείτε αν θελήσει να φάει πριν ξανακοιμηθεί, είναι δύσκολο να κοιμηθείτε εσείς. Ακόμα περισσότερος χρόνος χάνεται αν περιμένετε να βεβαιωθείτε πρώτα ότι κοιμήθηκε και μετά προσπαθήσετε να ξανακοιμηθείτε εσείς.
3. Επίσης, αν ταΐζετε το μωρό με το πρώτο σήμα ότι ξύπνησε, οι πιθανότητες να το κάνετε να συνηθίσει σε μεγαλύτερα μεσοδιαστήματα μεταξύ των γευμάτων μειώνονται. Δεν πρέπει να αφήσουμε το πεινασμένο μωρό να κλαίει πολλή ώρα, αλλά είναι λογικό να το αφήσουμε λίγο, δίνοντας του μια ευκαιρία να ξανακοιμηθεί αν θέλει. Αν βρίσκεστε σε διαρκή ετοιμότητα να σηκωθείτε να το ταΐσετε με το πρώτο κλαψούρισμα, το μωρό ίσως μάθει να περιμένει τάισμα κάθε φορά που κινείται στην κούνια του και όχι μόνον όταν πεινά πραγματικά.
4. Ορισμένες φορές ίσως νομίζετε ότι ξυπνάει, ενώ στην πραγματικότητα βρίσκεται σε φάση ελαφρού ύπνου. Μπορεί να στριφογυρίζει, να αναπηδάει, να είναι ανήσυχο, να κλαίει, αλλά να είναι ακόμη κοιμισμένο. Ή μπορεί να είναι ξύπνιο, αλλά έτοιμο να πέσει για ύπνο, αν το αφήσετε σε ησυχία. Μην κάνετε το σφάλμα να προσπαθήσετε να το καθησυχάσετε τις στιγμές αυτές. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να το ξυπνήσετε εντελώς και να καθυστερήσετε τη στιγμή που θα αποκοιμηθεί.

Αν αντίθετα το αφήσετε να εκτονώσει την ταραχή του, ακόμη και να κλάψει για λίγα λεπτά, θα μάθει να βάζει τον εαυτό του να κοιμηθεί χωρίς να βασίζεται σε εσάς. Μερικά βρέφη έχουν την πραγματική ανάγκη να εκτονώσουν την ενέργειά τους για να αποκοιμηθούν ή και για να ξυπνήσουν. Μέχρι 15- 20 λεπτά ανησυχίας δεν θα βλάψουν το παιδί σας. Μολονότι είναι ίσως δύσκολο να το αφήσετε να κλαίει ακόμη και για ένα ή δύο λεπτά, η αντιμετώπιση αυτή είναι η καλύτερη μακροπρόθεσμα, τόσο για αυτό, όσο και για εσάς. Δεν αφήνουμε τα παιδιά να κλαίνε μέχρι να τα πάρει ο ύπνος- τα μαθαίνουμε να ηρεμούν από μόνα τους. Αποφεύγουμε το νανούρισμα στην αγκαλιά και άλλους τρόπους που χρειάζονται τη  παρουσία του γονέα. Καλό είναι ήδη από την ηλικία των 3-4 μηνών να προσπαθείτε να το βάζετε στην κούνια του για ύπνο ξύπνιο και να μάθει να αποκοιμιέται μόνο του.

1. Αν το μωρό σας δεν αρχίσει να κοιμάται τη νύχτα χωρίς διακοπή γύρω στην ηλικία των 3 μηνών, ίσως χρειαστεί να το ενθαρρύνετε κρατώντας το ξύπνιο περισσότερη ώρα το απόγευμα και τις πρώτες βραδινές ώρες. Επίσης αυξήστε την ποσότητα της τροφής του αμέσως πριν το βάλετε στο κρεβάτι, για να μην το ξυπνά πολύ νωρίς η πείνα του.
2. Αναπτύξτε την τελετουργία του ύπνου: Απλές διαδικασίες που το παιδί μπορεί να «αναπαράγει» όταν ο γονιός δεν είναι πλέον παρών.
3. Δώστε προσοχή στο περιβάλλον του ύπνου: Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, επηρεάζονται πολύ από το περιβάλλον τους για να κοιμηθούν. Θόρυβοι, η διαρρύθμιση του χώρου, η παρουσία άλλου στο ίδιο δωμάτιο, το φώς, όλα μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά του να κοιμηθεί.

Συνηθίστε όμως το παιδί να κοιμάται με τους συνηθισμένους θορύβους. Ένα δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο είναι το καλύτερο.

10. Τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος:

1^η μέθοδος (πιο «συναισθηματική», αλλά απαιτεί περισσότερες μέρες και μεγαλύτερη συνέπεια από τους γονείς) :Την πρώτη φορά, αφήνετε το παιδί να κλάψει λιγάκι, του παρέχετε κάποια παρηγοριά, αλλά όχι το πλήρες ρεπερτόριο. Την επόμενη φορά το αφήνετε να κλάψει λίγο περισσότερο και του προσφέρετε λίγο λιγότερη φροντίδα και απομακρύνεστε σιγά-σιγά από την κούνια του. Βαθμιαία το αφήνετε να κλάψει περισσότερο και απλά στέκεστε στην πόρτα του δωματίου, μέχρι που να σκεφτεί « εντάξει, μ’ αγαπάει, δεν με εγκατέλειψε, αλλά δεν αξίζει τον κόπο να κλαίω. Καλύτερα να κοιμηθώ!»Μην μπαινοβγαίνετε στο δωμάτιο του για να βεβαιωθείτε ότι κοιμάται και είναι ασφαλές ή για να το διαβεβαιώσετε ότι είσαστε κοντά του.

2^η μέθοδος: ( πιο «απότομη», αλλά αποτελεσματική σε μικρότερο χρονικό διάστημα): Αφήστε το να κλάψει έως 20-30 λεπτά, χωρίς να εμφανιστείτε καθόλου. Αυτό την επόμενη μέρα θα γίνει 15, μετά 5 και μετά καθόλου. Μην μπαινοβγαίνετε στο δωμάτιο του για να βεβαιωθείτε ότι κοιμάται και είναι ασφαλές ή για να το διαβεβαιώσετε ότι είσαστε κοντά του. Παρακινείστε το να ξανακοιμηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα, στις νυχτερινές αφυπνίσεις του. Μην ανάβετε φώτα και μην του μιλάτε, ούτε να παίζετε μαζί του. Αν χρειαστεί να το ταΐσετε ή να το αλλάξετε, προσπαθήστε να το ανησυχήσετε όσο το δυνατό λιγότερο στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.

11.  Θέτουμε χρονικά όρια παραμονής στο κρεβάτι: Οι ώρες που το παιδί παραμένει ξύπνιο στο κρεβάτι παρεμποδίζουν την καλή υγιεινή του ύπνου. Τα παιδιά διαφέρουν στις ανάγκες τους για ύπνο: Παρότι τα νεογέννητα κοιμούνται κατά μέσο όρο 16-18 ώρες, τα βρέφη  14  , τα νήπια   12, τα παιδιά   10 ώρες και οι έφηβοι περίπου 8-9 ώρες, μερικά άτομα έχουν ανάγκη από λιγότερο ύπνο και άλλα από περισσότερο.

12. Καθορίστε σαφή όρια αφύπνισης: Οι ώρες ύπνου και αφύπνισης πρέπει να είναι σταθερές 7 μέρες την εβδομάδα. Οι ώρες αφύπνισης μάλιστα είναι πιο σημαντικές για να καθιερωθεί μια ρουτίνα ύπνου. Εξάλλου είναι πιο εύκολο να επιβάλλουμε μια ώρα αφύπνισης από ότι μια ώρα ύπνου. Τότε, αν παρατηρήσουμε μεγάλη δυσκολία στην αφύπνιση, αυτό ίσως είναι σημάδι στέρησης ύπνου. Επίσης, δεν αφήνουμε το παιδί  να κοιμηθεί για μεσημέρι μετά τις 3.

13. Αποφύγετε ποτά που περιέχουν καφεΐνη: Είναι δυνητικό διεγερτικό και υπάρχει σε πολλά ποτά, όπως το τσάι και η κόκα-κόλα.

14. Δεν δίνουμε φάρμακα για να κοιμηθεί το παιδί: Τα φάρμακα χάνουν την αποτελεσματικότητά τους με τον χρόνο, και μπορεί να επηρεάσουν τη  διαύγεια πνεύματος κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί επίσης να μην έχουν πια αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της νύχτας και να προκαλέσουν αφυπνίσεις ή εφιάλτες ή άλλες διαταραχές ύπνου.

15. Αποθαρρύνετε την  λήψη άφθονων υγρών ακριβώς πριν την κατάκλιση

16. Καταγράψτε την πρόοδο του παιδιού σας: Επιβραβεύστε τις επιτυχημένες ήσυχες νύκτες. Μπορείτε νε χρησιμοποιείστε έναν πίνακα – ημερολόγιο , όπου θα κολλάτε αυτοκόλλητα.

17. Σκεφτείτε ότι το παιδί μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιο ιατρικό πρόβλημα: Αλλεργίες, άσθμα, ή καταστάσεις που προκαλούν πόνο μπορούν να επηρεάσουν τον ύπνο. Ροχαλητό ή άπνοιες χρειάζονται πάντα ιατρική εκτίμηση από τον παιδίατρό σας.

18. Μεταμορφώστε το δωμάτιο σε περιοχή ύπνου: Απομακρύνετε τα παιχνίδια, τηλεόραση, υπολογιστές και ραδιόφωνα αν το παιδί σας έχει πρόβλημα με τον ύπνο τα περισσότερα βράδια. Ένα δύο χνουδωτά παιχνίδια επιτρέπονται. Ένα αγαπημένο «μεταβατικό αντικείμενο», ένα αγαπημένο «εργαλείο ύπνου» μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της παρουσίας σας και της μοναξιάς του. Το βοηθά στην ανεξαρτητοποίηση του. Εξάλλου, τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι, μπορεί να χρειάζονται ένα ξεχωριστό δωμάτιο-γραφείο για να διαβάζουν.

Σχετικά άρθρα της Δρ Γκόλτσιου μπορείτε να διαβάσετε εδώ