Οι τελειομανείς μαθητές δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα από όσα κάνουν καλά ακόμα και αν τα καταφέρνουν καλύτερα από τους συμμαθητές τους. Είναι ικανοποιημένοι μόνο όταν ολοκληρώσουν την εργασία τους τέλεια έτσι ώστε το αποτέλεσμα να μην έχει κανένα λάθος και καμιά αδυναμία.
Οι μαθητές αυτοί κυνηγούν την επιτυχία, έχουν κίνητρο για μάθηση και είναι οι καλύτεροι βοηθοί του Δασκάλου.
Παρόλα αυτά η τελειομανία μπορεί να γίνει πρόβλημα όταν ο μαθητής πλέον δεν αφοσιώνεται σε κάτι άλλο παρά μόνο να πετύχει τους προσωπικούς του στόχους ή να κερδίσει τους συμμαθητές του.
Τα προβλήματα που σχετίζονται με την τελειοθηρία, όταν ένα παιδί συγκεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στην επιτυχία είναι σχετικά μικρά.
Πολύ μεγαλύτερα είναι τα προβλήματα όταν εμφανίζεται το άγχος της επίδοσης και ο φόβος της αποτυχίας. Ο φόβος της αποτυχίας (φόβος ότι θα τιμωρηθεί, ότι θα απορριφθεί ή ότι θα απομονωθεί κοινωνικά λόγω της αποτυχίας) μπορεί να είναι καταστροφικός στην προσπάθεια ενός παιδιού, ειδικά όταν είναι επίμονος και έντονος. Τα θύματα αυτού του φόβου τυπικά αποφεύγουν καταστάσεις που σχετίζονται με συναγωνισμό, καταστάσεις στις οποίες θα συγκριθούν όπως είναι οι εξετάσεις, τα διαγωνίσματα κλπ. Όταν η αποφυγή δεν είναι εύκολη προσπαθούν να προστατεύσουν την αυτοεκτίμησή τους είτε εκφράζοντας πολύ χαμηλές προσδοκίες για τις οποίες δεν φαίνεται να προσπαθούν ιδιαίτερα ή πολύ υψηλές προσδοκίες όπου και πάλι παραιτούνται εύκολα.
Στο σχολικό περιβάλλον πολλοί από αυτούς τους μαθητές περιθωριοποιούνται σαν μαθητές που δεν μπορούν να τα καταφέρουν.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των τελειομανών μαθητών;
- Πολύ υψηλά πρότυπα τα οποία είναι αδύνατον να καταφέρουν και στα οποία είναι πολύ δύσκαμπτη.
- Τους κινητοποιεί περισσότερο ο φόβος της αποτυχίας παρά η λαχτάρα της επιτυχίας.
- Μετρούν την αξία τους ως παραγωγικότητα και ως επιτυχία.
- Σε οποιαδήποτε εξέταση ή ακολουθούν τον κανόνα ή όλα ή τίποτα δηλαδή είτε θα τα καταφέρω όλα ή αν δεν τα καταφέρω δεν έχω καταφέρει τίποτα.
- Δυσκολεύονται να χαρούν με την επιτυχία, έστω και αν αυτή είναι μικρή ή μερική ή δεν είναι αυτό ακριβώς που περίμεναν.
- Αναβάλλουν διαρκώς την έναρξη της εργασίας τους, φοβούμενοι ότι θα τους επικρίνουμε, καθυστερούν πολύ να παραδώσουν τις εργασίες τους ή ξεκινούν διαρκώς καινούργιες εργασίες γιατί η εργασία θα πρέπει να είναι τέλεια από την αρχή και θα πρέπει να συνεχίσει να είναι τέλεια μέχρι το τέλος.
- Άλλα συμπτώματα που συχνά συναντούμε στους περφεκτινιστές μαθητές είναι η έλλειψη βούλησης να απαντήσουν σε ερωτήσεις όταν δεν είναι σίγουροι ότι θα δώσουν την ολόσωστη απάντηση. Οι αντιδράσεις τους που πολλές φορές είναι υπερβολικά συναισθηματικές μέχρι και αντιδράσεις πανικού για μικρά λαθάκια, η χαμηλή τους παραγωγικότητα λόγω της συνεχούς αναβολής ή λόγω του ότι ξεκινούν διαρκώς από την αρχή.
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά αυτά να αναπτύξουν ρεαλιστικές προσδοκίες, θα πρέπει να αποδεχτούμε την ανάγκη τους να τα καταφέρνουν τέλεια και να νιώθουν ικανοποιημένα από τα τις επιδόσεις τους. Έτσι αντί να απαξιούμε τις ανησυχίες τους σαν ανεδαφικές και να περιμένουμε από αυτά να έχουν την ίδια άποψ,η καλό είναι να χρησιμοποιούμε τη διαδικασία της ενεργητικής ακρόασης. έτσι ώστε να τους ενθαρρύνουμε να εκφράσουν τις ανησυχίες τους, να τους δείξουμε ότι λαμβάνουμε τις ανησυχίες τους στα σοβαρά και ότι σκοπεύουμε σε συνεργασία μαζί τους να ακολουθήσουμε κάποια βήματα που θα τους βοηθήσουν να λύσουν το πρόβλημα.
Ο στόχος είναι να βοηθήσουμε τον τελειομανή μαθητή να αλλάξει κατά 20 με 30 μοίρες πάρα κατά 180 μοίρες.
Οι δάσκαλοι θέλουν οι μαθητές να μη χάσουν την επιθυμία τους, να στοχεύουν ψηλά και να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό αλλά θέλουν επίσης τα παιδιά να το κάνουν με τέτοιο τρόπο ώστε με ρεαλιστικό τρόπο και παραγωγικό τρόπο παρά δύσκαμπτο και ψυχαναγκαστικό.
Έτσι κάποιες τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι παιδαγωγοί είναι:
- σου δίνω το δικαίωμα, την άδεια να κάνεις λάθος
- διαχωρίζω τις εργασίες σου σε μικρότερες
- διαχωρίζω την εργασία σε περισσότερα στάδια και συζητώ μαζί σου τις αντιδράσεις σου όταν κάνεις λάθος
- χρησιμοποιώ επίσης πολλές φορές εργασίες που δεν βαθμολογούνται και στις οποίες ζητώ δημιουργικές εξατομικευμένες απαντήσεις, παρά απαντήσεις σωστές ή λάθος
- θέτω όριο στην διαρκή αναβλητικότητα περιορίζοντας το χρόνο που θα πρέπει να αφιερώσεις σε μία εργασία.
- Χτίζω ένα μαθησιακό περιβάλλον φιλικό και υποστηρικτικό
- Παρουσιάζω την εικόνα του δασκάλου σαν έναν εκπαιδευτή πού βοηθά και πού ασχολείται, ενδιαφέρεται έτσι ώστε να προάγει τη μάθηση, παρά σαν μία αυταρχική φιγούρα που ενδιαφέρεται να βαθμολογεί
- Σε βοηθώ να εκφράσεις λεκτικά το άγχος της επίδοσης που σε καταβάλλει
- Σε καθησυχάζω ότι θα είμαι πάντα δίπλα σου να σε βοηθήσω, αλλά το έργο είναι δικό σου
Οι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι προσεκτικοί, καθώς όταν παρέχουν βοήθεια στα παιδιά αυτά, δεν πρέπει να τους ενισχύουν την έντονη εξάρτηση από αυτούς σε σημείο ώστε να μην καταλήξουν να ζητούν από το δάσκαλο διαρκώς να τους ενισχύει, να τους επιβλέπει και να τους διορθώνει σε κάθε στάδιο της δουλειάς τους. Ο στόχος είναι να τους οδηγήσουμε σταδιακά στην αυτενέργεια.
Οι τελειοθηρικοί μαθητές χρειάζεται να ξανά μάθουν ότι τα σχολεία είναι χώροι όπου μαθαίνουμε καινούργιες γνώσεις και δεξιότητες και όχι όπου τις επιδεικνύουμε, ότι τα λάθη είναι φυσιολογικά, αναμενόμενα και πολλές φορές απαραίτητα στη μαθησιακή διαδικασία και ότι πολλές φορές είναι καλύτερο να μετρούν, να υπολογίζουν την πρόοδό τους συγκρίνοντας την απόδοση τους σχετικά με το παρελθόν, παρά συγκρίνοντας τη δική τους απόδοση με την απόδοση των συμμαθητών ή μία ιδανική απόδοση.
Το να διακρίνουμε ποιοι μαθητές είναι τελειομανείς και να τους βοηθήσουμε είναι πολύ σημαντικό τόσο για την μαθησιακή τους απόδοση όσο και για την κοινωνική τους ένταξη αλλά και την παρούσα και μελλοντική ποιότητα ζωής τους.