Σύμφωνα με το πλαίσιο που προτείνει η Διεθνής Ταξινόμηση της Λειτουργικότητας, της Αναπηρίας και της Υγείας (ICF) της ΠΟΥ, η οικογένεια είναι το βασικό περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσονται - ανεξάρτητα από τη σύνθεσή της. Επομένως, η μονάδα ενδιαφέροντός μας θα πρέπει να είναι το "παιδί στην οικογένεια".

Ο αναπτυξιολόγος συναντά και γνωρίζει τους γονείς των παιδιών που παρακολουθεί, προσπαθώντας να δημιουργήσει αποτελεσματικές σχέσεις μεταξύ ενηλίκων. Αυτό που είναι λιγότερο εμφανές, αλλά  πρέπει να αναγνωριστεί από την αρχή, είναι ότι αυτοί οι ενήλικες - αυτοί οι γονείς - είναι σχεδόν πάντα και το παιδί κάποιου. Αυτός ο υποτιμημένος ρόλος - αυτή η τρίτη διάσταση της ζωής των γονέων - προσφέρει στον γιατρό ευκαιρίες να διευρύνει τη σύνδεσή του με το παιδί και τους γονείς του.

Ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς είναι μοναδικός. Παρέχει στους μεγαλύτερους σε ηλικία ενήλικες την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και να θαυμάσουν, για άλλη μια φορά, την ανάπτυξη ενός παιδιού. Τους επιτρέπει επίσης να δουν το παιδί τους ως γονέα, ελπίζοντας να αντλήσουν τη χαρά που μπορεί να είχαν την τύχη να βιώσουν οι ίδιοι όταν είχαν αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Ωστόσο, όταν η υγεία ή η ανάπτυξη ενός εγγονιού είναι με κάποιο τρόπο διαταραγμένη, η σχέση μεταξύ των γενεών καθίσταται περίπλοκη.

Έχει αναφερθεί ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες παιδιών με διαταραχές ανάπτυξης υποφέρουν διπλά - για το εγγόνι τους και για το δικό τους παιδί.

Καθώς είναι μια γενιά μεγαλύτεροι από το (ενήλικο) παιδί τους, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μπορεί να έχουν διαφορετικές αντιλήψεις στα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι γονείς ενός παιδιού με αναπτυξιακές διαταραχές.

Αφενός μεν, μπορεί να διαθέτουν σοφία και εμπειρία ζωής, χρόνο και υλικούς πόρους που μπορούν να διαθέσουν για να στηρίξουν το παιδί και το εγγόνι τους.

Αφετέρου, προηγούμενες δυσάρεστες εμπειρίες από την αναπηρία (ή απλώς από τη ζωή) μπορεί να έχουν επηρεάσει τη σκέψη τους και να έχουν οδηγήσει σε απαισιοδοξία που παρεμποδίζει την ικανότητά τους να είναι υποστηρικτικοί και βοηθητικοί προς το (ενήλικο) παιδί και το εγγόνι τους. Για παράδειγμα, σε παλαιότερες γενιές, τα "ανάπηρα" ή "καθυστερημένα" παιδιά θεωρούνταν μερικές φορές πηγή ντροπής και οδηγούνταν σε ιδρύματα, ενώ οι γονείς έπρεπε να συνεχίσουν τη ζωή τους.

Εάν οι εμπειρίες των παππούδων και των γιαγιάδων τους έχουν μάθει να σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για αυτούς να είναι θετικοί και υποστηρικτικοί προς το παιδί/ εγγόνι τους στον μεταβαλλόμενο κόσμο του 21ου αιώνα.

Ανεξάρτητα από τη φύση των σημερινών -ή και παλαιότερων- σχέσεων μεταξύ γονέων και παππούδων, η πραγματικότητα είναι ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες αποτελούν μέρος της τωρινής ζωής της οικογένειας. Η σκιά τους και η επιρροή τους είναι παρούσες και θα έχουν αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς βιώνουν την αναπτυξιακή δυσκολία του παιδιού τους.

Καλό είναι, με τη βοήθεια παιδοψυχολόγου, οι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή του παιδιού να εκτίθενται μαζί στα σχετικά ζητήματα. Να μπορούν να κάνουν ερωτήσεις και να διερευνήσουν τις σκοτεινές πτυχές των προβληματισμών τους.

Οι παππούδες και οι γιαγιάδες είναι εκεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο - και θα πρέπει (με την άδεια των ενήλικων παιδιών τους) να προσκαλούνται. Έχουμε πολλά να μάθουμε γι' αυτούς - και από αυτούς!

Πηγή: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/dmcn.13125